In dit project wordt aan de hand van verschillende gewassen de staat van en onze relatie met de bodem bevraagt. Aan de rand van een maisakker in de uiterwaarden vlakbij Deventer betreed je het land van de biologische melkveehouderij van de familie Klunder. Via een uitgespaard pad van gras, bloemen en kruiden arriveer je na een korte wandeling bij een gestapeld bouwwerk, bestaande uit –voor de gelegenheid gestoken- grasplaggen. De vorm, een driekwart cirkel maakt het een intieme en beschutte plek die je omarmd. De plek nodigt je uit stil te staan bij en je gedachten te laten gaan over de bodem. Na jarenlange intensieve landbouwtechnieken hebben we haar uitgeput en verarmd. De bodem lijdt.

In het voorjaar begon het project met het stapelen van grasplaggen waarna de mais, kruiden en bloemen en boekweit werden ingezaaid. Door de cycli van de verschillende gewassen icm het weer verandert het werk voortdurend; langzaam verdween het werk (door het oprukkende mais) volledig uit het zicht en liep je door een bloemenzee naar het bouwwerk waar insecten gulzig op afkwamen.

Aan het einde van de zomer werden onder leiding van de Japanse Haruka Matsuo een serie theeceremonies gehouden. De Japanse theeceremonie is een serie zeer precieze handelingen (in stilte) die je meeneemt en tot doel hebben om in het hier en nu te zijn en verbondenheid met elkaar en de natuur te ervaren. De kruiden, bloemen en boekweit uit het werk dienden als ingrediënten voor de thee die werd gedronken uit servies gemaakt van de klei van deze akker.

Verdiepende sessie
Het project werd afgesloten met een verdiepende sessie. Hiervoor werd een divers gezelschap uitgenodigd die elk op hun eigen wijze bezig zijn met vraagstukken rondom de bodem. De aanwezigen waren bodemdeskundige; Tanja Dekker, boer; Arnold Klunder, curator; Imke Ruigrok, voedselexpert en filosoof; Michiel Korthals, transitie econoom; Damaris Mathijssen, waterexpert en adviseur; Wim van Vilsteren, projectleider IJsselbiënnale; Guido de Vries en directeur Jan van Eijck; Hicham Khalidi uitgenodigd. De dag begon met een theeceremonie door Haruka Matsuo, waarna we olv Evanne Nowak een contemplatieve dialoog voerden om zoeken naar een nieuwe relatie met de bodem. Jesse Ahlers schreef het essay De weg naar de aarde naar aanleiding van deze dag.




The way of Soil was onderdeel van de IJsselbiënnale 2021; een kunstmanifestatie langs de IJssel met als thema de impact van de klimaatverandering op het landschap en Proeftuin Kunst + Landschap.